GroenLinks Stichtse Vecht is al jaren een warm voorstander van omgekeerd inzamelen. Wat is dat eigenlijk en wat zijn de voordelen voor de inwoners en het milieu?

Omgekeerd inzamelen is ook in onze gemeente een actueel gespreksonderwerp. Iedereen heeft afval, dus iedereen kan erover meepraten. Dat blijkt uit de vele reacties op het rapport van het Centraal Planbureau  waarin staat dat  onze manier van plastic inzamelen voor verbetering vatbaar is. Waar gaat het over?

Tegenwoordig gooien we niet alles klakkeloos in de afvalbak, maar wij scheiden ons afval. Want daar zitten nog heel veel grondstoffen in voor nieuwe producten. Door ons afval beter te scheiden, hoeft er minder te worden verbrand. En dat kost minder energie, er komen minder schadelijke stoffen in de lucht en het scheelt in onze portemonnee.

Bij het omgekeerd inzamelen haalt de gemeente daarom alleen dat afval bij u thuis op dat nog bruikbaar is, dus niet al het afval, maar alleen herbruikbare grondstoffen. Het restafval, waar we dus echt niets mee kunnen doen, brengen we naar een ondergrondse afvalcontainer in de buurt. De huidige grijze bak is vervangen door een afvalbak voor plastic verpakkingen (p), metalen verpakkingen (m) en drankenkartons (d). Samen pmd genoemd.

Met deze andere aanpak van afval verzamelen is de gemeente al bezig. In 2021 zal het omgekeerd inzamelen in de hele gemeente gerealiseerd zijn. En dan komt het CPB met zijn onderzoek dat gescheiden inzamelen van plastic weinig rendement oplevert. Hoe zit dat dan? En wat betekent dat voor Stichtse Vecht?

Afvalvisie

Aan de hand van inbreng van inwoners via diverse wijkcommissies is de gemeentelijke Afvalvisie geschreven. De Afvalvisie is in september 2015 voorgelegd aan de Gemeenteraad en goedgekeurd, en ter kennisname toegestuurd naar alle wijkcommissies en dorpsraden van Stichtse Vecht. Vervolgens is deze visie uitgewerkt  in het Grondstoffenplan, dat in april 2016 unaniem door de Gemeenteraad is goedgekeurd en ter kennisname is gestuurd naar alle wijkcommissies en dorpsraden. Nu is de gemeente bezig met de ‘uitrol’ van het omgekeerd inzamelen, weer in overleg met de inwoners.

Omgekeerd inzamelen

Omgekeerd inzamelen is een duurzaam idee van ROVA. ROVA helpt gemeenten bij het behalen van de milieudoelstellingen. Maar liefst 90 procent van het huishoudelijk afval kunnen we hergebruiken als grondstof voor nieuwe producten. Denk aan groente-, fruit- en tuinmateriaal (gft), glas, textiel, papier en plastic. Het doel is meer grondstoffen hergebruiken. Inwoners verzamelen plastic verpakkingen, metalen verpakkingen en drankenkartons (pmd), groente- fruit- en tuinafval (gft) en papier en karton in containers. De gemeente haalt het op. Wat er overblijft als restafval gaat naar een ondergrondse verzamelcontainer in de buurt.

Recycling

Plastic wordt gerecycled tot onder andere plastic drinkflesjes; van kartonnen verpakkingen wordt bijvoorbeeld toiletpapier gemaakt en blik wordt hergebruikt voor nieuwe blikjes. Van gft wordt groen gas gemaakt en oud papier en karton worden opnieuw papier.

Minder restafval

Op deze manier brengen we met zijn allen de hoeveelheid restafval steeds verder terug. In 2011 is ROVA in de eerste gemeenten begonnen met het omgekeerd inzamelen. Vele gemeenten volgden. Met succes: in 2009 bracht de gemiddelde inwoner 500 kilo restafval weg, in 2015 was dat nog maar 100 kilo. En cijfers uit de gemeente Dalfsen tonen aan dat er 103 procent meer gtf-materiaal wordt ingezameld dan op de oude manier. Allemaal grondstof voor groen gas.

Pmd, wat doen we ermee?

De inzameling van afval is de laatste jaren sterk veranderd. We scheiden steeds meer uit het restafval. Grondstoffen die we goed kunnen hergebruiken en waarmee we de aarde sparen, horen niet meer in het restafval thuis, vinden we. Het gescheiden inzamelen van glas, papier, gft en textiel is gemeengoed geworden. Daar denken we al niet meer over na. Dat doen we gewoon zo.Pmd zamelen we in Stichtse Vecht pas sinds 2015 gescheiden in. Pmd is een stroom die veel in het dagelijkse huishouden vrijkomt en vormde tot een paar jaar geleden een groot deel van ons restafval.  Pmd is natuurlijk geen restafval maar juist prima grondstof voor tal van nieuwe producten.

Waarom zamelen we alleen verpakkingen in?

In Europa en in Nederland is in de wet vastgelegd dat de producenten van verpakkingsmaterialen verantwoordelijk zijn voor van de inzameling en recycling van verpakkingsafval dat vrijkomt bij huishoudens. Deze producentenverantwoordelijkheid houdt in dat de producenten ervoor moeten zorgen dat verpakkingen gesorteerd en gerecycled moeten worden. Wij betalen daar bij de aanschaf van een product een kleine bijdrage voor. Deze vergoeding geldt alleen voor verpakkingen en niet voor gebruiksvoorwerpen, zoals tuinstoelen en speelgoed. Daarom mogen alleen verpakkingen bij het pmd. Het wordt dan ook in grote hoeveelheden ingezameld maar dat gaat nog niet overal helemaal vlekkeloos. De kwaliteit van pmd kan nog beter. Zo is alle ingezameld plastic niet altijd geschikt voor recycling en moet een deel daarvan alsnog worden verbrand.

Te weinig rendement van de inzameling van plastic?

Woensdag 20 september 2017 publiceerde de NOS een artikel over het milieurendement van de plastic-inzameling. De NOS baseerde zich op een onderzoeksrapport van het CPB. Hieruit blijkt dat het huidige inzamelingsmodel duur is en relatief weinig milieurendement oplevert. ROVA erkent dat er nog diverse stappen genomen moeten worden in de kunststofketen, maar  blijft investeren  in de gescheiden inzameling van kunststof verpakkingen. ROVA onderschrijft dan ook de reactie van de NVRD (Koninklijke Vereniging voor afval- en reinigingsmanagement):

“De gescheiden inzameling van kunststofverpakkingen is de laatste jaren sterk gegroeid. Veel gemeenten zetten op dit moment grote stappen in het verbeteren van de afvalscheiding door huishoudens. Daarmee geven ze invulling aan de ambities van het Rijksbrede Programma voor de Circulaire Economie, wat beoogt om afvalstoffen zo veel mogelijk opnieuw in te zetten als grondstoffen.”

Nu stoppen met omgekeerd inzamelen ontneemt producenten de prikkel om te werken aan recyclebare verpakkingen en meer gerecyclede plastics toe te passen in het productieproces. ROVA is ervan overtuigd dat inwoners, bedrijfsleven en overheid samen moeten werken om het huidige inzamelsysteem te verbeteren. Daarmee werken we uiteindelijk aan een systeem waarin we minder beroep doen op fossiele brandstoffen bij de productie van nieuwe producten .De reactie van de NVRD op het CPB-rapport luidt verder:

"Ca. 80% van het ingezamelde kunststof wordt gerecycled. Een belangrijk deel hiervan vindt direct zijn weg als grondstof voor nieuw plastic. Een ander deel van het kunststofafval bestaat uit een mix van verschillende kunststofsoorten waarvan de recycling op dit moment moeilijker en duurder is. Om dit kunststof beter en hoogwaardiger te recyclen is het belangrijk dat de kunststoffen die op de markt komen beter te recyclen zijn, dat burgers het kunststof goed scheiden en gemeenten het zo zuiver mogelijk inzamelen, dat de sorteerfabrieken de kunststoffen zorgvuldig uit elkaar halen en dat producenten meer gerecyclede kunststof toepassen in nieuwe producten. Daardoor kan de milieuwinst van de kunststofrecycling nog verder toenemen."

 

ROVA en de ROVA-gemeenten roepen inwoners dan ook op door te gaan met het scheiden van kunststof verpakkingsmateriaal maar ook om bewust na te denken over preventie. Door zo min mogelijk kunststof in huis te halen, kunnen we de plastic berg verminderen. ROVA en de ROVA-gemeenten blijven zich inzetten om zo veel mogelijk kunststof verpakkingen die in het huishouden vrijkomen in te zamelen en zinvol te laten verwerken.

Wat levert pmd-inzameling nu al op?

De inwoners van de ROVA-gemeenten hebben de inzameling van pmd van begin af aan goed opgepakt.  Sinds ze zijn begonnen met de gescheiden inzameling van plastic verpakkingen en later pmd is in de ROVA-gemeenten 20.000.000 ton pmd opgehaald. Dat is een enorme berg verpakkingen, zeker als je bedenkt dat plastic bijna niks weegt! Doordat  inwoners  zo goed hun pmd apart houden, kan hun gemeente het laten sorteren en recyclen. Dat scheelt heel veel restafval. Dus verdwijnen er minder grondstoffen in de verbrandingsoven. Bekijk in deze video hoe het pmd wordt gesorteerd bij SUEZ.

Wat kan nog beter?

Nog niet iedereen weet precies wat in de pmd-container en pmd-zak thuishoort. En dat is voor de sorteerder van het pmd lastig. Daarom moet men steeds blijven vertellen wat er wel en wat er niet in mag. En dat zal de komende tijd nog intensiever gebeuren:op de website, in de krant en op de sociale media. Overigens, niet in iedere gemeente werkt de inzameling van pmd hetzelfde. Een landelijk beleid over pmd zou helpen om makkelijker te begrijpen hoe het zit. Dus daar wordt nu hopelijk achter de schermen door het nieuwe kabinet Rutte III aan gewerkt!

Lees ook  de reactie van de gemeente Assen op het CPB-onderzoek.