In november was de Franse econoom Thomas Piketty op uitnodiging van GroenLinks in Nederland. Hij werd wereldberoemd met zijn boek ‘Kapitaal in de 21ste eeuw’. Pikety’s belangrijkste boodschap in dat boek is dat er een toenemende concentratie van vermogen is en dus een toenemende wereldwijde ongelijkheid.
Piketty sprak tijdens een hoorzitting in de Tweede Kamer, georganiseerd door GroenLinks kamerlid Jesse Klaver. Klaver: “Ik vind het noodzakelijk dat de Tweede Kamer over belangrijke onderwerpen van gedachte wisselt met de grote denkers van deze tijd. Ook in Nederland zijn er enorme vermogens in handen van een kleine groep rijke mensen. Juist nu er in de politiek gediscussieerd wordt over een nieuw belastingstelsel, kan een gesprek met Piketty helpen om de draagkracht voor aanpakken van ongelijkheid te vergroten.”
‘Kapitaal in de 21ste eeuw’ was meteen een bestseller toen dit jaar in het Engels gepubliceerd werd. Het was de aanleiding voor een wereldwijd debat over ongelijkheid. Samen met andere wetenschappers, heeft Piketty data verzameld over meer dan 10 jaar, geanalyseerd en zo wereldwijde trends en historische veranderingen in de concentratie van inkomen en vermogen vastgelegd. Hij stelde vast dat het belang van vermogen tegenwoordig weer net zo hoog is als voor de Eerste Wereldoorlog toen er een zeer ongelijke samenleving bestond met een kleine puissant rijke elite.
Als de economie snel groeit dan neemt het belang van vermogen af. Maar indien zoals nu de economische groei laag is, dan groeit het vermogen en het belang van vermogen sneller. Alleen als de economie een hele sterke impuls krijgt (bijvoorbeeld door een technologische revolutie) of als overheden ingrijpen kan de toenemende concentratie van vermogen gestopt worden. Piketty pleit dan ook aan het einde van zijn boek voor een wereldwijde belasting op vermogen om de toenemende ongelijkheid te kenteren.
Uiteraard is er een hoop kritiek op Piketty’s boek. Kan het verleden wel gebruikt worden om de toekomst te voorspellen? En gaat Piketty niet teveel op de stoel van een politicus zitten? Is hij wel een onafhankelijk econoom? Maar Piketty staat niet alleen. Ook de Amerikaanse econoom en nobelprijs winnaar Joseph Stiglitz die ook in november in Nederland was, bepleit dat de ongelijkheid toeneemt en bovendien slecht is voor samenlevingen. Sinds de recessie, zo stelde hij in een toespraak in Den Haag, is 95% van de groei naar de rijkste 1% gegaan. De geest lijkt uit de fles. Wereldwijd wordt er in ieder geval nu volop gediscussieerd over de toenemende ongelijkheid.